STADSKANAAL – Werkvoorzieningsschap Wedeka in Oost-Groningen laat medewerkers van de brugbediening in Stadskanaal veel te lang achter elkaar werken en ze krijgen te weinig vrije dagen. Het extreemste geval: een medewerker werkt 61 dagen zonder een dag vrij te zijn.
Het ziekteverzuim onder medewerkers van de brugbediening is hoog: meer dan de helft van de ploeg van zeventien medewerkers is in de wintermaanden minimaal een volledige maand aaneengesloten ziekgemeld.
Dat blijkt uit onderzoek van RTV Noord, nadat meerdere (oud-)medewerkers van het werkvoorzieningsschap aan de bel trokken. RTV Noord heeft documenten opgevraagd bij Wedeka via de Wet open overheid (Woo). Wedeka heeft na dat verzoek gelijk actie ondernomen om een eind te maken aan de overtreding van de Arbeidstijdenwet.
Jarenlang
Al jarenlang werkt een grote groep werknemers van Wedeka te lang achter elkaar. Uit documenten, verstrekt door het werkvoorzieningsschap, blijkt dat in 2023 zeven van de zeventien medewerkers niet zijn ingeroosterd volgens de Arbeidstijdenwet, de regeling die moet zorgen dat mensen niet overspannen of overwerkt raken.
Volgens die wet mogen medewerkers elf dagen achter elkaar werken en moeten ze daarna minimaal drie dagen vrij zijn. Meerdere werknemers van Wedeka werken al snel twintig dagen achter elkaar, voordat ze een dag of een paar dagen vrij hebben. In een enkel geval duurt het zelfs 61 dagen voordat iemand uitgeroosterd wordt.
Het is een werkwijze die al jarenlang gangbaar is bij de brugwachters. Uit andere documenten, die brugwachters hebben aangeleverd, blijkt dat ook in 2020 meerdere brugwachters te lange periodes achter elkaar werken. Of het hoge ziekteverzuim iets te maken heeft met de werkwijze is onduidelijk.
Leiding Wedeka ontdekte werktijden pas na Woo-verzoek RTV Noord
Jan Edzes, algemeen directeur van Wedeka, bevestigt het beeld dat het onderzoek heeft opgeleverd. ‘Ook wij zijn door jullie Woo-verzoek tot de conclusie gekomen dat vorig jaar zeven medewerkers de Arbeidstijdenwet hebben overschreden’, vertelt hij.
De directeur vindt het belangrijk om te zeggen dat niemand gedwongen is om lange periodes te werken. Integendeel: ‘Het was de keuze van de medewerkers zelf om het zo te doen’, vertelt Edzes. Een aantal medewerkers vindt het fijn om in de zomer veel uren te maken, zodat men in de winterperiode lange periodes vrij is.
Niet mondig genoeg om in te gaan tegen leidinggevende
Medewerkers uit het team ‘bruggen en sluizen’ hebben zelf ook geen aanwijzingen dat collega’s gedwongen zijn, maar ingaan tegen de manier van inroostering was niet gebruikelijk. Brugwachters zouden niet mondig genoeg zijn om in te gaan tegen hun leidinggevende, vertelt iemand uit het bruggen- en sluizenteam van Stadskanaal.
Er werken kwetsbare jongeren. Wedeka heeft nagelaten om hen te beschermen
Medewerkers van het bruggen- en sluizenteam Stadskanaal
‘Er werken veel kwetsbare jongens in ons team. Zij doen alles wat hun wordt opgedragen zonder commentaar te leveren. Wedeka heeft nagelaten om deze jongens te beschermen.’
De medewerker vindt het kwalijk dat Wedeka daar geen oog voor heeft: ‘Wedeka is verantwoordelijk voor het eigen personeel. Zij moeten waken voor de gezondheid van deze medewerkers. En bovendien mag het gewoon niet. De wet die toeziet op overbelasting van medewerkers, is er niet voor niets’, vindt hij.
Desgevraagd laat de medewerker weten dat hij de misstanden niet heeft gemeld bij de Arbeidsinspectie, de Ondernemingsraad (OR), vakbond of de leidinggevende bij Wedeka. Volgens hem zou dat ‘geen zin’ hebben.
‘Het is geen zwaar werk’
De directeur van Wedeka heeft niet het idee dat zijn personeel overbelast is door de overtreding. Waarom niet? ‘Het is geen zwaar werk’, antwoordt hij. ‘Niet lichamelijk en ook niet mentaal. Mensen wachten totdat ze een telefoontje krijgen met het bericht dat er een boot aankomt. Dat kan in feite vanuit huis. De tijd dat mensen moeten wachten wordt ook als werktijd gezien’, aldus de directeur.
Hoe lang het team met de methode werkt waarbij arbeidstijden worden overschreden, weet Edzes niet. Dat het om meerdere jaren gaat, is wel duidelijk. Hij denkt dat het vanaf 2015, het moment dat de Participatiewet is ingevoerd en Wedeka is begonnen met inkrimpen, is begonnen.
Vanaf dat moment is het gaan knellen bij het bruggen- en sluizenteam: het werkvoorzieningsschap heeft grote moeite om voldoende brugwachters te vinden. Regelmatig vallen dezelfde mensen in als anderen niet kunnen of ziek zijn. Wel met de belofte dat men in de winterperiode dan meer vrij zou zijn.
De OR zou op de hoogte zijn van die regeling, maar dat orgaan en de directeur hebben zich niet gerealiseerd dat daardoor medewerkers te weinig rust krijgen en de werktijden onwettig zijn.
Wat wij gedaan hebben is niet oké
Jan Edzes – directeur Wedeka
‘Het is een uit de hand gelopen regeling waarbij wij ons onvoldoende gerealiseerd hebben dat die regeling de wet overtreedt’, duidt Edzes de ontstane situatie. ‘Natuurlijk mag dat niet. Laat ik duidelijk zijn: wat wij gedaan hebben is niet oké.’
Arbeidsinspectie: geen overtreding geconstateerd
De Nederlandse Arbeidsinspectie is verantwoordelijk voor de controle op bedrijven die de Arbeidstijdenwet overtreden. Controles gebeuren op basis van een risicoanalyse, eerdere overtredingen en een regeling voor sommige bedrijven die sowieso jaarlijks gecontroleerd moeten worden.
Vragen over hoe vaak Wedeka is gecontroleerd op overtreding van de Arbeidstijdenwet, wil de Arbeidsinspectie niet beantwoorden. Ook wil men niet ingaan op de door RTV Noord geconstateerde overtredingen. ‘Om te kunnen constateren dat er sprake is van een overtreding in deze specifieke casus, is onderzoek nodig’, stelt een woordvoerder.
Het enige wat de woordvoerder verder kwijt wil: ‘Voor zover ik kan nagaan zijn er in de afgelopen zeven jaar geen overtredingen geconstateerd van de Arbeidstijdenwet bij dit bedrijf’.
Overige vragen over Wedeka wil de woordvoerder niet beantwoorden: ‘Wij gaan nooit in op meldingen of lopende onderzoeken van individuele bedrijven. Wij doen een oproep aan medewerkers om zich bij ons te melden, zodat we ze kunnen helpen.’
Weerstand bij medewerkers
Wedeka zegt na het informatieverzoek van RTV Noord, per direct actie te hebben ondernomen. De inroostering van brugwachters is aangepast, zodat de werkgever de Arbeidstijdenwet weer naleeft.
Algemeen directeur Jan Edzes beweert dat voor het informatieverzoek geen signalen bij hem zijn binnengekomen van ontevredenheid over de tot dan toe gehanteerde inroostering.
Dat de inroostering nu aan de Arbeidstijdenwet voldoet, levert weerstand op bij een aantal medewerkers, zegt de algemeen directeur. Vooral bij de medewerkers die het fijn vonden om in de winter vrij te zijn, wanneer er weinig tot geen werk is. In de winterperiodes moet Wedeka daarom binnen het bedrijf ander werk gaan zoeken voor de brugwachters.
Ook worden de kosten voor de opdrachtgevers (de gemeente Stadskanaal) hoger. Het werkvoorzieningsschap moet door de aanpassing extra arbeidskrachten inhuren, anders komen de roosters niet rond.
De directeur roept medewerkers die last hebben gehad van de situatie, op om contact met hem op te nemen. Of dat zinvol is, is de vraag. Met de aanpassingen is het lang achter elkaar werken verleden tijd, of medewerkers dat nou willen of niet. ‘Medewerkers die er last van hadden, hebben dat nu niet meer. Het gebeurt niet meer’, verzekert Edzes.
